Suriye Devlet Başkanı Ahmed Şara, ABD merkezli CBS News kanalının “60 Dakika” programına verdiği özel röportajda, ülkesinin yeniden inşası, uluslararası ilişkileri ve kendi tartışmalı geçmişi hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Programda, savaşın harap ettiği Şam’ın eteklerindeki Jobar’dan görüntülere yer verilirken, Şara’nın Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından Suriye’yi bekleyen zorluklar ve umutlara dair değerlendirmeleri aktarıldı.
Röportajın başında, sunucu Margaret Brennan, Ortadoğu’daki dönüşüme dikkat çekerek, Hizbullah’ın zayıflamasıyla Suriyeli isyancıların Esad rejimini devirdiğini ve Aralık ayında isyancı komutan Ahmed Şara’nın yeni ve özgür bir Suriye ilan ettiğini belirtti. Şara’nın bir zamanlar El Kaide üyesi olmasının bu dönüşümü daha da çarpıcı kıldığı vurgulandı.
“BÜYÜK PSİKOLOJİK TRAVMALAR YAŞAMIŞ NESİLLER VAR”
Şara, Brennan’ı savaşın en acı yüzünü gösteren, bir zamanlar 300 bin kişinin yaşadığı ancak şimdi harabeye dönmüş Jobar’a götürdü. Yıkımın kasıtlı olduğunu belirten Şara, “Bu binaların her bir odası, burada yaşayan insanlar için anılar barındırıyor. Bunların hepsi doğrudan hedeflerdi ve tek bir amaç vardı: Bu bölgelerdeki insanları yerinden etmek” dedi.
Yaklaşık 14 yıl süren iç savaşta yarım milyondan fazla insanın hayatını kaybettiğini ve nüfusun yarısı olan 13 milyon Suriyelinin yerinden edildiğini hatırlatan Şara, Esad rejimi ve müttefikleri Rusya ile İran tarafından ülke genelinde büyük bir yıkım gerçekleştirildiğini ifade etti. “Büyük psikolojik travmalar yaşamış nesiller var” diyen Şara, “Bu yüzden, kurtuluş dönemi, insanlara geri dönüş ve yeniden inşa için yeni umutlar vermeli” şeklinde konuştu.
BAŞKANLIĞA GİDEN YOL
Röportajda, Şara’nın İslamcı güçlerinin Kasım 2024’te Halep’e başlattığı sürpriz saldırının sadece 11 gün içinde Esad ailesinin 54 yıllık iktidarını sona erdirdiği belirtildi. Esad’ın Moskova’ya kaçmasının ardından, rejimi deviren milis liderleri Ocak ayında Şara’yı Suriye’nin başkanı olarak atadı.
Şara, bir zamanlar Beşar Esad’ın oturduğu başkanlık sarayına ilk girdiğinde olumlu hisler yaşamadığını belirterek, “Bu saray inşa edildiğinden beri Suriyeli halka karşı birçok kötülük buradan çıktı” dedi.
EL KAİDE VE IŞİD GÜNLERİ: ŞU ANKİ FARKINDALIK SEVİYEM 20 YIL ÖNCESİNDEN FARKLI
Programda Şara’nın yaklaşık 20 yıl önce Irak’ta El Kaide’ye katılması, Amerikan ve Irak hapishanelerinde altı yıl geçirmesi ve 2011’de serbest kaldıktan sonra Suriye’de El Kaide’ye bağlı bir grup kurarak Esad rejimine karşı saldırılar düzenlemesi de gündeme geldi. Şara, eylemlerinin sadece Suriye rejimiyle sınırlı olduğunu, ülke dışında bir faaliyette bulunmadıklarını savundu.
ABD’nin bu saldırılarda “masum Suriyeli sivillerin” öldüğünü belirterek kendisini küresel bir terörist olarak tanımlaması ve başına 10 milyon dolar ödül koyması hatırlatıldığında, Şara, “Bu para boşa harcanmış olurdu. 25 yıl öncesinden bahsediyoruz. 17-18 yaşındaydım. Şu anki farkındalık seviyem 20 yıl öncesinden farklı” yanıtını verdi. Şara, IŞİD’in kurucusu olan eski müttefikiyle bağlarını kopardığını ve 2016’da El Kaide’ye olan bağlılığını reddettiğini belirtti. Brennan’ın “O dönemde bu terör gruplarına gerçekten inanıyor muydunuz, yoksa onlar sadece bir amaca ulaşmak için bir araç mıydı?” sorusuna, “Onlarla aynı fikirde olsaydım, onları terk etmezdim” diye cevap verdi.
Kendisine yönelik “pragmatist” veya “ihtiyaçlara göre değişen” eleştirilerine ise, “Önemli olan şu an neler olduğuna bakmak… medyada söylenenlere bakılmaksızın. Bugün, halkı suçlu rejimin baskısından gerçekten kurtardık” diyerek karşılık verdi.
EKONOMİK ZORLUKLAR VE ULUSLARARASI İLİŞKİLER
Röportajda, Esad rejiminin düşüşünden on ay sonra Şam’da normallik ve zorlukların bir arada yaşandığına dikkat çekildi. Çarşıların hareketli olmasına rağmen, halkın günde sadece birkaç saat elektrik ve suya erişebildiği, para biriminin büyük ölçüde değer kaybettiği ve ülkenin ciddi ekonomik yaptırımlarla karşı karşıya olduğu belirtildi.
Şara, tüm yaptırımların kaldırılması gerektiğini savunarak, eski ABD Başkanı Trump’ın yaptırımları geçici olarak durdurma kararını “büyüklük şansı vermek” olarak nitelendirdi. Geçen ay Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda 1967’den beri konuşan ilk Suriye lideri olan Şara, ülkesine uzun vadeli yatırım aradığını ve ABD yaptırımlarının kalıcı olarak kaldırılmasına ihtiyaç duyduğunu söyledi.
“RUSYA İLE BİR ÇATIŞMAYA GİRMEK SURİYE İÇİN ÇOK MALİYETLİ OLUR”
Rusya ile ilişkiler konusunda ise, Moskova’dan gelen bir heyeti bizzat karşılamasının dikkat çekici olduğu belirtildi. Rusya’nın Esad’a verdiği desteğe rağmen, “Şu anda Rusya ile bir çatışmaya girmek Suriye için çok maliyetli olur. Bu, ülkenin çıkarlarına uygun olmaz” diyen Şara, Esad’ın adalete teslim edilmesi için tüm yasal yolları kullanacaklarını da ekledi.
“SURİYE SİVİLLERE KARŞI SUÇ İŞLEYEN HERKESİ YARGILAMAYA KARARLIDIR”
Röportajda, Şara’nın iktidara gelmesinden sonra yaşanan yeni mezhepsel şiddet olayları da gündeme getirildi. Mart ayında Alevi toplumundan bin 500 sivilin katledildiği ve yaz aylarında Dürzi toplumu üyelerinin idam edildiği yönündeki suçlamalar sorulduğunda, Şara, “Bu abartılı bir tanım. Suriye, sivillere karşı suç işleyen herkesi, hangi taraftan olursa olsun, yargılamaya kararlıdır” dedi.
“SURİYE İSRAİL’E TEHDİT OLMAK İSTEMİYOR”
Dürzi vatandaşlarına yönelik şiddet haberlerinin ardından İsrail’in Suriye’deki ordu karargahını ve Savunma Bakanlığı’nı bombaladığı belirtildi. Şara, İsrail’in başkanlık sarayının arazisini de iki kez bombaladığını söyleyerek, “Sarayı hedef alarak bir mesaj iletmek, bu bir mesaj değil, bu bir savaş ilanıdır. Ama Suriye savaşlara girmek istemiyor ve ne İsrail’e ne de başka birine tehdit olmak istemiyor” ifadelerini kullandı. İsrail ile bir güvenlik anlaşması müzakerelerinin sürdüğünü doğrulayan Şara, anlaşma kapsamında İsrail’in Esad rejiminin düşüşünden sonra ele geçirdiği tüm topraklardan çekilmesi gerektiğini vurguladı.
“GENEL SEÇİMLER YAPILACAK”
Suriye’nin geleceği hakkında da konuşan Şara, geçici anayasaya göre beş yıl boyunca başkan olarak görev yapacağını ve bu sürenin sonunda seçilmiş bir hükümete geçişi yöneteceğini belirtti. “Altyapı yeniden inşa edildiğinde ve nüfus kimlik belgelerine sahip olduğunda genel seçimler yapılacak” diyen Şara, nihai hedefinin her bireyin bir oy hakkına sahip olduğu bir demokrasi olduğunu “kesinlikle” diyerek teyit etti.
“DÜNYA SURİYE’YE DESTEK SAĞLAMALIDIR”
Röportajın sonunda, Şara, ülkesini yeniden inşa etmenin 600 ila 900 milyar dolara mal olacağını ve bunun uluslararası toplumun yardımını gerektireceğini söyledi. “Dünya bu trajediyi 14 yıl boyunca izledi ve bu büyük suçu durdurmak için hiçbir şey yapamadı. Dolayısıyla, bugün dünya Suriye’ye destek sağlamalıdır. Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılmasını engelleyen herkes, bu suçu işleyenlerin suç ortağıdır” diyerek uluslararası topluma çağrıda bulundu.
